Sözə, bədii mətnlərə tarixin bütün dönəmlərində ehtiyac olub. Söz – zamanın biləyindən yapışan, onun nəbzini yoxlayan bir təbib olub həmişə. Gərdişin əli hər yerdən üzüləndə, dünya qələmin gücünə, bədii sözə söykənib. Bunu zaman-zaman sınaqlardan keçən ədəbiyyatımız da təsdiqləyir. Təəssüf ki, yazılan gözəl əsərlərlə yanaşı, bu günün mənzərəsi fonunda yaşanan xaotik bir söz bumuna da şahid oluruq. Bu, əsl sözə qiymət verən oxucularda bir xəyal qırıqlığı yaradır. Ədəbi mühitdə yaşananlar, məsələn, yaşından, təcrübəsindən, istedadından asılı olmayaraq, romançılığa aludə olmağın bu gün bir dəb halını alması, nəticədə sözün urvatdan düşməsi ədəbiyyatsevərləri məyus edir. Belədə yazarlarımızın tarixin dolanbaclarından keçib gəlmiş əsərlərinə bir daha üz tutmağa dərin ehtiyac duyulur. Bu baxımdan, dəyərli ədəbi nümunələrdən örnəklər verməyi planlaşdırmışıq. Beləliklə, Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Tofiq Bayramın şeirləri ilə missiyamızı davam etdiririk.
Azərbaycan deyəndə
Vətən mənim bu günüm,
Sabahkı toy-düyünüm.
Haqqım var ki, öyünüm
Azərbaycan deyəndə!
Ürəklərdə döyünüm
Azərbaycan deyəndə!
Hər ölkəyə, hər elə
Olsun hörmət deyirəm.
Vətənimdir Vətənim
İlk məhəbbət deyirəm.
Onun şöhrət tacıdır
Şeir-sənət deyirəm.
Mən Vətənə Füzuli,
Abbas Səhhət deyirəm.
Mən Vətənə Sabiri
Doğan qeyrət deyirəm.
Mən Vətənə Üzeyir,
Müşfiq, Səməd deyirəm,
Günəş kimi müqəddəs
Bir həqiqət deyirəm
Azərbaycan deyəndə!
Dünya məni dinləsin:
- Diqqət! Diqqət! - deyirəm!
Azərbaycan deyəndə!
Azərbaycan deyəndə!
Ləpələr şairləşir.
Anaların bətnində
Qara gözlü körpələr
Pələngləşir, şirləşir.
Azərbaycan deyəndə!
Müdrik qocalar kimi
Dağlar da fikirləşir.
Azərbaycan deyəndə!
Haralısan? - Sualı
Verənlərə ar olur.
Qeyrətlilər birləşir,
Qeyrətsizlər xar olur
Azərbaycan deyəndə!
Dostdan sovqat, muştuluq,
Düşməndən bac alaram
Azərbaycan deyəndə!
İşıq sütunu kimi
Sabaha ucalıram
Azərbaycan deyəndə!
Körpüləri, sədləri
Sinəmlə parçalaram.
Sərhəd məftillərində
Bu kobud əllərimlə,
Bir muğamat çalaram
Azərbaycan deyəndə!
Azərbaycan! - Bu nida
Qayaları silkələr.
Sal daşların köksündə
Çiçək bitər, gül gələr.
Azərbaycan deyəndə!
Təbim coşar, sel gələr.
Sanma, şöhrət pərdəsi
Ürəyimi kölgələr
Azərbaycan deyəndə!
Gözümdə doğmalaşar
Bütün xalqlar, ölkələr
Azərbaycan deyəndə!
Məhəbbət
Bir masanın arxasında ikimiz,
Gələn gündən otururuq yanaşı.
Neçə dostdan eşitmişik burda biz,
Gör necə də bir-birinə yaraşır.
Ürəyimi açmasam da özünə,
Təkcə onu düşünürəm, anıram.
Bir gözaltı baxmaq üçün üzünə,
Dəftərinə gizlincə boylanıram.
Bir oğlan var,
burda qazdan ayıqdır.
Vızıldayır qulağıma arıtək:
- Elə baxma, müəllimdən ayıbdır,
Gəlsənə öz yerimizi dəyişək?
Yox, - deyirəm, - gözüm bura öyrəşib,
Burda yaxşı eşidirəm dərsi mən.
Görürəm ki, qız rahatca əyləşib,
Gülümsəyir, -
Razı qalıb sözümdən.
Qəlbimizin hər sevinci, hər qəmi
Dinməsək də, gözümüzdən oxunur.
Mürəkkəbə batıranda qələmi,
Əllərimiz bir-birinə toxunur.
Sevgi var ki, vurulasan uzaqdan,
Sevdiyini ildə bir yol görəsən.
Nə yamanmış nəfəsini duyasan,
Ürəyini açmayasan ona sən.
Mən qızlarla danışıram ürəkdən,
Hər biriylə zarafat da edirəm.
Titrəyirəm görən kimi onu mən,
Nitqim batır, dərin fikrə gedirəm.
O, çoxbilmiş oğlan görüb halımı,
Göz də vurur: - Belə boyun bükərsən.
Ürəyimdə deyirəm o zalıma:
“Mən çəkəni sən də bir vaxt çəkərsən”.
Bəzən dərsdən axşamçağı tək gedir,
İstəyirəm evlərinə ötürəm.
Hansı qüvvə ürəyimi titrədir,
Ancaq ona “sağ ol” deyib ötürəm.
Deməyin ki, nağıl açıb sevgidən,
Unutmuşam nədir bilik, imtahan.
Ya geciksəm, ya dərsimi bilməsəm,
Hamıdan çox utanıram o qızdan
Qadın ürəyi
Necə rəhmlidir, necə amansız,
Necə mehribandır qadın ürəyi!
Sən onu sındırsan, bil ki, a qansız,
Ağlayan kamandır qadın ürəyi.
Güldürsən, ömürlük səadətindir,
Söndürsən, yanmağı bir də çətindir,
O, əsl qayğının, məhəbbətindir,
Sevgisiz zindandır qadın ürəyi.
Daşı da əridər, daş da olar o,
Əriyib gözlərdə yaş da olar o.
Bahar da olar o, qış da olar o.
Damladır, ümmandır qadın ürəyi.
Onunla dünyadır sənə qəfəs də,
Onsuz heç yaşama bu torpaq üstə.
Sevən bir ürəyə axır nəfəsdə,
Ən gözəl dərmandır qadın ürəyi.
Onu alçaldan da,
ucaldan da biz,
Dərd verib vədəsiz
qocaldan da biz.
Qədrini biləndə
bu cahanda biz,
Həmişə cavandır
qadın ürəyi.
Bəzən gültək solar acı bir sözdən,
Ağlayar xəlvəti, gülsə də üzdən.
Bəzən uşaq kimi ən ürəksizdən,
Məhəbbət umandır qadın ürəyi.
Bir namərd əlindən zəhər içəndə,
Keçirər ömrünü o, yas içində.
Bəzən ən qiymətli libas içində
Nalədir, fəğandır qadın ürəyi.
Ömrə zinət verən, səadət quran,
Kişi ürəyini nurla dolduran.
İsməti bir nəsli göyə qaldıran,
Eşqə hökmrandır qadın ürəyi.
Sənsiz əl çəkərəm arzudan, kamdan.
Nə çıxar sevgisiz – sənsiz ilhamdan?
İncitsən dözərəm,
Tofiq Bayramdan
İncimə, amandır, qadın ürəyi!
Səttar möcüzəsi
Şəninə hər yerdə tərif, söz olub,
Rəqibin az olub desəm, düz olmaz.
Neçə siyahıdan adın pozulub,
Tarixə yazılan heç vaxt pozulmaz!
Məcnunu olduğun təbiət kimi,
Xalqın ürəyində sən dahiləşdin.
Bütün paxıllara bir ibrət kimi
Rəqiblər kiçildi, sən dahiləşdin!
Bu dilsiz ağaclar necə oxuyur?
Necə şair deyir bu lal qayalar?
Nə gözüm yorulur, nə könlüm doyur,
Dil açıb danışır rənglər, boyalar.
Rəssamlıq ilahi vergiydi səndə
Bəs necə oxutdun gülü, çiçəyi?
Görünür, üç ürək varmış səsində:
Füzuli, Üzeyir, Səttar ürəyi.
Cavidin məzarı
Qəlbimizdə xəlvəti
Çəkdik ahu-zarını,
Səsinə həsrət qaldıq
Şairlər yığnağında,
Yağıdan gizlədib
Onun söz gülzarını,
Şerini pıçıldadıq
Dodaqaltı, xəlvəti.
Axır ki, itkin saldıq
Bu qorxu azarını,
Yıxdıq qəmin, həsrətin
Quşqonmaz hasarını
ölümünə qol çəkən
Rütbəli alçağın da,
Alçağa yançağın da
Bağladıq bazarını.
Biz də qeyrətə gəldik
Dünyanın düz çağında
Qırx il donub buzlayan
Cavidin məzarını
İsidib nəfəsimizlə
Əritdik buz qarını.
Hər çiçəyin telində,
Hər gülün saçağında,
Hər ürəkdə bəslədik
Onun laləzarını.
Şövkət Ələkbərovaya
Oxudun “Qarabağ şikəstəsini”,
Ürəyim alışıb, yandı közünə.
Yağdırdım başına gül dəstəsini,
Döndü geniş salon Cıdır düzünə.
Mən bir uşaq oldum, sən də bır cavan,
Təzədən yaşadın xoşbəxt ömrünü.
Ordan Vaqif gəldi, burdan Natəvan,
Çatdı Qarabağın toy-bayram günü!
Uşaq və dəniz
Gün çıxır, od tutub yanır üfüqlər,
Dəniz də qızınır göyün odundan.
Qızıl balıq kimi qızıl şəfəqlər
Üzür ləpələrin göy qanadında.
Qızarmış oğlumun gül yanaqları,
Bu gözəl səhnədən o göz çəkməyir,
İstəyir yerisin sulara sarı,
Ləpə iməkləyir, o iməkləyir.
Xurmayı saçını dağıdır külək,
Qəlbinin inadı oxunur üzdən.
Bir istək aparır, onu bir istək:
Qızıl şəfəqləri alsın dənizdən.
Güclənir, hay salır bu an ləpələr,
Qoparmaq istəyir o, duran yeri.
Sahilə şir kimi cuman ləpələr,
Sahildən quzutək qayıdır geri.
Qıvrıla-qıvrıla cumur təzədən,
Tumbul əllərində sıxılıb qalır.
Elə bil yorulub mübarizədən,
Sular ayağına yıxılıb qalır.
Xəzər çimərliyində
Nədir ürəyimi burda incidən?
- Çimərlik qapqara, sahil natəmiz.
Xəzəri ayırmaq olmaz zəncidən.
Bu mavi dənizdir, ya Qara dəniz?
Hər ləkə qonanda sular qabarır,
Mazutlu div kimi pəncələşirik.
Zəncilər Bakıda gəlib ağarır,
Biz burda qaralıb zənciləşirik.
